Mors ianua vitae
Wystawa
Chrześcijańska wizja śmierci – Śmierć męczeńska
Męczeństwo świętego Wawrzyńca ,skrzydła ołtarzowe, ok. 1520 r.,
Kościół p.w. św. Wawrzyńca, Mingajny
W rozumieniu chrześcijańskim męczeństwo jest szczególną formą świadectwa – oddaniem życia za wiarę w Jezusa Chrystusa.
Śmierć poniesiona w imię wierności własnym przekonaniom posiada ogromne znaczenie w procesie kształtowania postaw i wzorców religijnych, a także kulturowych. Dość powiedzieć, ze męczeństwo jest cenione nie tylko w chrześcijaństwie, ale również w judaizmie i islamie. Było i jest nadal źródłem wzruszenia, zaciekawienia, refleksji, inspiracją dla ludzi nauki i sztuki.
Znamienne są słowa wypowiedziane przez bł. Jana Pawła II: Świadectwo męczenników jest dla nas zawsze jakimś wyzwaniem – ono prowokuje, zmusza do zastanowienia. Ktoś, kto woli raczej oddać życie, niż sprzeniewierzyć się głosowi własnego sumienia, może budzić podziw albo nienawiść, ale z pewnością nie można wobec takiego człowieka przejść obojętnie. Męczennicy mają nam więc wiele do powiedzenia (Jan Paweł II. Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na wzgórzu „Kaplicówka”. Skoczów, 22.05.1995).
Greckie słowo mártys (łac. martyr) znaczy tyle co świadek. Dopiero od połowy II wieku, w tradycji chrześcijańskiej, zostało zarezerwowane jako nazwa dla świadków wyjątkowych – tzn. takich, którzy przelali krew za Chrystusa.
Kamienowanie św. Szczepana, w tle Wzgórze Katedralne we Fromborku, olej na płótnie, XVIIw., Kościół p.w. św. Antoniego w Braniewie
Męczennicy byli pierwszymi świętymi chrześcijaństwa. Od samego początku istniało przeświadczenie, że są oni wiernymi uczniami i najdoskonalszymi naśladowcami Chrystusa. Cieszyli się z tego powodu powszechnym uznaniem i wielką czcią. W powszechnym przekonaniu przelanie krwi za Chrystusa zapewniało im zbawienie zaraz po oddaniu życia. Wczesnochrześcijańska tradycja nazywała męczeństwo chrztem krwi, podkreślając w ten sposób jego zbawcze skutki. Na grobach męczenników, przede wszystkim w rocznicę śmierci, gromadzono się na wspólną modlitwę i sprawowanie Eucharystii, proszono ich o wstawiennictwo, wierząc, że są najskuteczniejszymi orędownikami u Boga.
Teologia katolicka podkreśla, że męczeństwo jest szczytem chrześcijańskiego świadectwa oraz największym znakiem miłości wobec Boga i człowieka, a sam męczennik to doskonały naśladowca Jezusa Chrystusa.