wystawa czasowa

w dawnej dzwonnicy na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku

przygotowana z okazji 700-lecia miasta Fromborka,

udostępniana od 28 maja – 30 października 2010 r.

FROMBORK. WIDOKI I IMPROWIZACJE

Pejzaże fromborskie stanowią urozmaiconą kolekcję malarstwa w zbiorach sztuki współczesnej Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. Najstarszy powojenny widok Wzgórza Katedralnego w zieleniach koron drzew jest pędzla Karola Zielińskiego i pochodzi z czasu założenia muzeum w roku 1948.

Wystawa nosi tytuł Frombork. Widoki i improwizacje. Pokazujemy Frombork, jego największą chlubę – katedrę i sławne organy, a także port, budowle miejskie i piękne okolice.

Większość prezentowanych na wystawie prac to plon międzynarodowych plenerów malarskich organizowanych we Fromborku w latach 1973 – 1980. Każdy artysta był zobowiązany zostawić jedną pracę organizatorom, część z nich trafiła do muzeum i dzisiaj znalazła się na wystawie prezentowanej w dawnej dzwonnicy fromborskiej warowni.

Letnie pejzaże, wieczorne spacery, wschody i zachody słońca, zostały utrwalone na płótnach budząc wspomnienia tamtych kolorowych dni.

Z pierwszego pleneru z roku 1973 pochodzą prace twórców olsztyńskich: Andrzeja Samulowskiego, Mieczysława Romańczuka i Mirosława Smerka. Są to czasy odbudowy miasta i warowni katedralnej z okazji 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. Na obrazach widać harcerzy i pierwszy w mieście nowoczesny budynek restauracji. Z lat późniejszych pochodzi dosłownie potraktowany przez Marię Wąsowską temat Frombork miasto Kopernika oraz widziana z oddali, ze statku, malutka katedra pędzla Marii Janigi.

Na wypalonych cegłach dzwonnicy mocnym błękitem odbijają się obrazy Lidii Bonieckiej i Wiesławy Pasik. Pomysłowa Ryba nad Fromborkiem Bonieckiej zwraca uwagę zwiedzających, jest to raczej szkielet ryby wśród obłoków i nad zachodzącym nad katedrą słońcem. Wieczorna wycieczka Wiesławy Pasik przypomina nastrojowe wieczory i powroty znad wody. Wiesława Pasik kilkakrotnie i z wielkim powodzeniem pełniła funkcję komisarza pleneru. Później tę funkcję przejął Andrzej Krzemiński, wykładowca z gdańskiej szkoły artystycznej, mieszkający w Malborku.

Swobodny sposób malowania, tematy, tytuły, świadczą o malarskiej letniej przygodzie, jaka była udziałem lat siedemdziesiątych. Zygmunt Bobrowski malując szmaragdową katedrę i jej odbicie w wodzie, dał obrazowi tytuł Czwartek w sierpniu o 21.25 we Fromborku. Ciężkie chmury nad fromborskimi łąkami oglądamy na obrazach Barbary Matuszewskiej-Nowickiej, ciepłych pejzażach w tonacji zgaszonych zieleni. Zupełnie odmiennie wygląda pejzaż miejski w olejnych szkicach Jolanty Jakima-Zerek, a jeszcze inaczej ciemno-błękitne Wzgórze Katedralne z plamami czerwieni sugerującymi odbicie zachodzącego słońca. Port, żaglówki, mewy, malował Szymon Szumiński z Torunia. Na wystawie znajdują się trzy realistyczne widoki Fromborka autorstwa Zdzisława Jakubowskiego z Elbląga, oraz odmiennie malowane trzy studia pejzażowe Mariana Steca, malarza gdańskiego.

Pamiątką z ostatniego pleneru są dwa obrazy prof. Krzysztofa Candera, na których widać dachy katedry przez okna pokoju hotelowego (wówczas motelu). Osoby wtajemniczone wiedzą, ze kobietą w tych wnętrzach jest znana toruńska graficzka Krystyna Szalewska, pies nazywał się Apla i należał do Marzanny Wróblewskiej, która również była uczestnikiem Plenerowych Spotkań w 1980 r.

Dwie monumentalne prace Marzanny Wróblewskiej z roku 1984 również powstały na plenerze, tym razem organizowanym przez muzeum elbląskie i wypożyczono je do Fromborka na ten sezon. Na jednym z nich uwieczniony został dąb z dziedzińca katedralnego z zamurowaną dolną partią pnia. Dzisiaj mało kto pamięta, że kiedyś to drzewo było chronione w ten właśnie sposób. Prof. Marzann Wróblewska często przyjeżdża do Fromborka, a jej obrazy sławią piękno naszego miasta. Na wystawie można obejrzeć inną jej pracę pt. Katedra, jest to tryptyk inspirowany niezwykłą atmosferą bazyliki archikatedralnej.

Wielu artystów miało we Fromborku swoje indywidualne wystawy w dawnym pałacu biskupim, lub tu na wieży. I tak, od roku 1980 prezentowano w muzeum dzieła: Marzanny Wróblewskiej, Małgorzaty Żak-Iszoro, Mariana i Haliny Steców, Bogdana Cierpisza, Gizeli Karłowskiej, Krzysztofa Candera, Andrzeja Graczykowskiego i Czesława Tumielewicza. Fromborskie obrazy są z ich strony ukłonem oddanym urodzie tego miejsca.

Autorem oprawy plastycznej i plakatu wystawy jest Janusz Goliński.

Elżbieta Topolnicka-Niemcewicz
Kurator wystawy.